سمپاشی مورچه
سمپاشی مورچه یک روش کنترل آفات است که برای کنترل و کاهش جمعیت مورچهها در محیطهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. مورچهها اغلب به عنوان یک آفت شناخته میشوند زیرا میتوانند به کشاورزی، ساختمانها، منازل و حتی به بهداشت عمومی آسیب برسانند.
مورچه
مور یا مورچه حشرهای اجتماعی ایست همانند زنبور عسل از راستهٔ نازک بالان که در میانههای دورهٔ کرتاسه یعنی حدود ۱۱۰ تا ۱۳۰ میلیون سال پیش تکامل یافتهاست. امروزه بیش از ۱۲٬۰۰۰ گونه مورچه طبقهبندی شدهاند و حدس زده میشود این تعداد تا ۲۲٬۰۰۰ گونه نیز برسد. مورچهها به راحتی از شاخکهای آرنج دارشان، ساختار گره مانندشان، کمر باریکشان و حرکات موزونشان قابل شناسایی هستند.
بدن مورچه دارای سه قسمت اصلی است. سر، تنه (یا بخش میانی)، پشت یا متازوم (Metatasoma) و تمامی پاها (سه جفت) به قسمت تنه متصل میشوند.
محل زندگی مورچه
تقریباً تمام مناطق کرهی زمین به جز قطب شمال و قطب جنوب و مناطقی مانند جزایر دور افتاده و غیرقابل دسترسی، مورچه وجود دارد. مورچه بر بیشتر زیستبوم کرهی زمین چیره شده است و در اغلب منطق توانایی زندگی دارد. جمعیت این جانداران ۱۵ تا ۲۰ درصد موجودات زندهی سطح خشکی زمین را تشکیل میدهند. علت موفقیت آنها به زندگی اجتماعی، توانایی بالای انطباقپذیری و توانایی تغییر دادن محیط زیستشان و بهرهبرداری از منابع و دفاع از یکدیگر برمیگردد.
ارتباط مورچهها
مورچهها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از فرومون (pheromone) استفاده میکنند. این سیگنالهای شیمیایی در مورچهها نسبت به سایر حشرات نازک بال تکامل یافتهتر است. همانند سایر حشرات مورچهها برای تشخیص بوی فرومون، از شاخکهای بلند و نازک متحرک خود استفاده میکنند. مورچه به وسیلهی دو شاخک خود اطلاعات لازم در مورد جهت و شدت بو را استخراج میکند. از آنجایی که اغلب مورچهها در روی سطح زمین زندگی میکنند، از سطح خاک برای برجا گذاشتن رد فرومون استفاده میکنند تا دیگر مورچهها نیز بتوانند آن را دنبال کنند.
در گونههایی که به صورت گروهی کاوش میکنند مورچهای که غذا پیدا میکند یک رد فرومون در مسیر بازگشت به لانه برجای میگذارد و این مسیر توسط دیگر مورچهها دنبال میشود. پس از بازگشت مورچههای دیگر با غذا، این مسیر تقویت میشود. هنگامی که منبع غذا تمام میشود، دیگر رد جدیدی توسط مورچهها، در مسیر بازگشت گذاشته نمیشود و بوی فرومون به آرامی محو میشود. این عمل باعث میشود که مورچهها با تغییرات محیط خود را هماهنگ کنند.
برخی انواع مورچهها
- مورچه خرمن چین
- مورچه بافنده
- مورچه درودگر
- مورچههای باغبان
- مورچههای آسیابان
- مورچه فرعون: یکی از انواع مورچهها که تقریبا در کل دنیا به رنگ زرد یا قرمز است و در خانهها زندگی میکند مورچهٔ فرعون است. این مورچه در دیوارها زندگی میکند و از غذاهای چرب بیشتر از غذاهای گیاهی استفاده میکند. از بین بردن آنها نیز بسیار سخت است زیرا در دیوارها نیز لانه دارند.
سموم مورد استفاده در سمپاشی مورچه
برای سمپاشی مورچه از مواد شیمیایی مختلفی استفاده میشود که بر اساس نوع مورچه و مکان مورد نظر، ممکن است متفاوت باشند. برخی از سموم مورد استفاده برای سمپاشی مورچه عبارتند از:
- پایههای پیرترینوئیدی: این نوع سموم بر اساس ترکیبات پیرترینوئیدی مانند اسپرمترین و پیرترین است که برای کنترل مورچهها و سایر حشرات استفاده میشوند. این سموم عملکرد سمی دارند و معمولا در اسپریها یا محلولهای مایع قابل استفاده هستند.
- پایههای اورهای: این نوع سموم بر اساس ترکیبات اورهای مانند ایمیداکلوپرید و فیپرونیل تهیه میشوند؛ که به عنوان سمهای قوی برای کنترل مورچهها شناخته میشوند. این سموم به صورت اسپری، ژل، قرص یا دانههای محلول در آب موجود هستند.
- پایههای بوریک اسید: بوریک اسید یک ماده طبیعی است که به عنوان سمهای غیرسمی برای کنترل مورچهها استفاده میشود. این سموم معمولا در قالب ژلها یا پودرها عرضه میشوند و برای مکانهای مانند داخل ساختمانها مناسب هستند.
- سموم آنت کوآگولانت: این نوع سموم بر اساس موادی مانند ایمیداکلوپرید و ابامکتین ساخته میشوند که برای کنترل مورچههایی مانند مورچههای زیرزمینی مناسب هستند.
همچنین، باید توجه داشت که استفاده از سموم باید با دقت و به موجب دستورالعملهای مربوطه صورت گیرد و حفظ ایمنی افراد و حیوانات خانگی در هنگام استفاده از این مواد حائز اهمیت است. همچنین، در صورت لزوم، مشاوره گرفتن از یک کارشناس حشرهکش میتواند در انتخاب و استفاده از سموم مناسب، کمک کننده باشد.